Samodzielny księgowy jest osobą, która odpowiada za kompleksową obsługę jednego bądź większej ilości obszarów księgowości.

Do zadań księgowego należą: organizacja rachunkowości, formalno-rachunkowa kontrola dokumentów księgowo-finansowych, księgowanie operacji gospodarczych, wyceny pasywów i aktywów w sposób zgodny z przepisami, ustalanie wyników finansowych, prowadzenie ewidencji kasowej, przygotowywanie przelewów bankowych, współpraca z instytucjami zewnętrznymi (ZUS, US, GUS, NBP), potwierdzanie oraz uzgadnianie sald z kontrahentami, przechowywanie dokumentów finansowo-księgowych, sporządzanie deklaracji podatkowych oraz sprawozdań finansowych.

Jeśli dana osoba chce wykonywać zawód samodzielnego księgowego i prowadzić biuro rachunkowe, musi ona spełniać wymagania prawne, czyli posiadać certyfikat księgowy. Dokument ten potwierdza uprawnienia do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, które ustalono na podstawie Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 18 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 120, poz. 1022 z późniejszymi zmianami). Uzyskanie certyfikatu księgowego stanowi również jeden z warunków, po których spełnieniu można ubiegać się o stanowisko głównego księgowego bądź kontrolera finansowego. Objęcie stanowiska samodzielnego księgowego zobowiązuje do dalszego bieżącego doskonalenia, poszerzania oraz aktualizacji wiedzy z zakresu prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Certyfikat księgowy

Zasady zdobycia uprawnienia księgowego opierają się na następujących warunkach:

• osoba ubiegająca się o stanowisko samodzielnego księgowego musi:
• posiadać trzyletnią praktykę w księgowości i wyższe wykształcenie magisterskie na kierunku rachunkowość bądź innym kierunku ekonomicznym o specjalności rachunkowość lub pokrewnej spełniającej wymogi programu specjalności rachunkowość
• posiadać trzyletnią praktykę w księgowości, a także wyższe wykształcenie magisterskie bądź równorzędne na kierunku innym niż rachunkowość oraz ukończone studia podyplomowe z zakresu rachunkowości
• posiadać dwuletnią praktykę w księgowości oraz co najmniej średnie wykształcenie, a także złożyć egzamin sprawdzający kwalifikacje osoby ubiegającej się o certyfikat księgowy, który został ukończony z wynikiem pozytywnym.

Co zalicza się do praktyki w księgowości?

• dokonywanie wycen aktywów i pasywów, a także ustalanie wyniku finansowego lub badanie sprawozdań finansowych pod ścisłym nadzorem biegłego rewidenta lub sporządzanie sprawozdań finansowych lub prowadzenie na podstawie ksiąg rachunkowych czy dowodów księgowych ujmujących zapisy zdarzeń w systematycznym i chronologicznym porządku. Każda z powyższych czynności musi być wykonywana na podstawie umowy o pracę w wymiarze nie mniejszym niż ½ etatu, umowy w związku z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej, umowy spółki lub odpłatnej umowy cywilnoprawnej, którą zawarto z przedsiębiorcą świadczącym usługi z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Jakie dokumenty wymagane są do wydania certyfikatu księgowego?

•  wniosek wraz z załącznikiem nr 1 do rozporządzenia
• dokument o niekaralności danej osoby (za przestępstwa skarbowe i przeciw mieniu, wiarygodności dokumentów, obrotowi pieniędzmi, obrotowi gospodarczemu oraz papierami wartościowymi) z datą nie wcześniejszą niż miesiąc przed złożeniem wniosku
• dokumenty mające za zadanie potwierdzić praktykę w księgowości oraz potwierdzające posiadane oraz wymagane wykształcenie
• zaświadczenie potwierdzające zdanie egzaminu sprawdzającego

Wszelkie dostarczane kopie powyższych dokumentów muszą być poświadczone urzędowo. Należy je złożyć w Departamencie Rachunkowości Ministerstwa Finansów w Warszawie przy ul. Świętokrzyskiej 12.

Egzamin na certyfikat księgowy

Osoba chcąca ubiegać się o certyfikat księgowy najpierw musi zdać egzamin sprawdzający, a dopiero później zobligowana jest ona do udokumentowania posiadania praktyki w księgowości i w odpowiedniego wykształcenia. Aby podejść do tego rodzaju egzaminu, należy złożyć podpisany i opatrzony datą wniosek skierowany do ministra właściwego do spraw finansów publicznych (wymagane dane: numer PESEL, imiona i nazwisko, data i miejsce zamieszkania, adres zamieszkania, adres do korespondencji), a także dołączyć do niego oświadczenie o posiadaniu zdolności do czynności prawnych i pełni korzystania z praw publicznych oraz oświadczenie o niekaralności (przeciwko mieniu, wiarygodności dokumentów, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, obrotowi gospodarczemu, za przestępstwo skarbowe). Opłata egzaminacyjna wynosi 40% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Kandydat na samodzielnego księgowego musi uiścić ją w wyznaczonym terminie na numer konta bankowego podany przez organizatora egzaminu.