Zakup samochodu na firmę oznacza konieczność dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Dotyczy to zarówno aut kupionych za gotówkę, jak i tych finansowanych za pomocą leasingu.

Czym jest amortyzacja środka trwałego?

Amortyzacja to pojęcie wywodzące się z prawa podatkowego i bilansowego. Jest to koszt wynikający ze zużywania się środka trwałego. Amortyzacja trwa do czasu jego zużycia, wówczas dochodzi do umorzenia. Środek trwały amortyzuje się do czasu gdy:

• jego umorzenie zrówna się z wartością początkową,
• środek trwały zostanie sprzedany, oddany lub z innych powodów wycofanych z użytkowania.

Po zakupie samochodu należy go wprowadzić do ewidencji środków trwałych, co jest niezbędne do rozpoczęcia odpisów amortyzacyjnych. Następnie należy wybrać metodę amortyzacji, a ta powinna zależeć od tego, czy samochód jest nowy, używany, czy też będzie eksploatowany w trudnych warunkach.

Jak przebiega amortyzacja?

Amortyzacja może odbywać się na podstawie metody liniowej. Jest to najczęściej wybierane rozwiązanie, które zakłada, że środek trwały zużywa się równomiernie przez cały okres jego użytkowania. Amortyzacja w tym wypadku rozpoczyna się od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym auto zostało wprowadzone do ewidencji środków trwałych. Dla samochodów osobowych stawka amortyzacyjna wynosi 20%, co oznacza, że ten środek trwały będzie amortyzowany przez pięć lat.

Inną metodą jest amortyzacja liniowa przyspieszona. Jest to nic innego jak podwyższenie stawki amortyzacyjnej przewidzianej w wykazie stawek amortyzacyjnych dla samochodów osobowych. Maksymalna wysokość stawki wynosi 28%, co skraca czas amortyzacji do trzech lat i siedmiu miesięcy. Jednak ta metoda może być zastosowana wyłącznie w określonych sytuacjach, kiedy zostaną spełnione określone w przepisach warunki. Samochód musi być użytkowany w warunkach wymagających szczególnej sprawności technicznej albo bardziej intensywnie niż w warunkach przeciętnych. Środki transportu, które wymagają szczególnej sprawności technicznej wymienione są w objaśnieniach do wykazu stawek amortyzacyjnych. Za takie uważa się pojazdy, które używane są w pracy na trzy zmiany, ale nie w ruchu ciągłym, w warunkach terenowych, leśnych, pod ziemią lub innych, które wskazują na ponadprzeciętne zużycie. Ocena warunków wskazujących na bardziej intensywne zużycie należy przy tym do przedsiębiorcy, ponieważ w przepisach brak takiej definicji. Podwyższoną stawkę amortyzacji można zastosować od miesiąca następującego po miesiącu, w którym pojawiły się okoliczności, które zmiany te uzasadniają. Gdy warunki te ustaną, wówczas od kolejnego miesiąca należy powrócić do niższej stawki amortyzacji.

Samochód można również amortyzować metodą indywidualną, pozwalającą na samodzielne ustalenie stawek amortyzacji dla środków trwałych. Można ją zastosować jednak wyłącznie w stosunku do środków, które do ewidencji zostały wprowadzone po raz pierwszy. Metodą tą można objąć używane lub usprawnione środki trwałe, a zgodnie z definicją z ustawy o PIT są nimi:

• środki trwałe używane – środki, które przed ich nabyciem były używane przez co najmniej 6 miesięcy, wykazanie tego leży po stronie przedsiębiorcy,
• środki trwałe ulepszone – środki, które przedsiębiorca ulepszył przed wprowadzeniem ich do ewidencji, przy czym wydatki na ulepszenie wyniosły co najmniej 20% wartości początkowej.

Okres amortyzacji dla samochodów osobowych używanych lub ulepszonych można skrócić do 2,5 roku. Stawka amortyzacji wyniesie wówczas 40%.

Środek trwały może być również zamortyzowany jednorazowo. Jednak w przypadku samochodów osobowych wartość początkowa nie może przekraczać 10 000 zł (netto dla czynnych podatników VAT, brutto dla podatników zwolnionych z VAT).

Amortyzacja leasingu

Amortyzacji może również podlegać samochód, którego zakup został sfinansowany za pomocą leasingu. Przedsiębiorcy mogą wybierać między leasingiem finansowym lub operacyjnym, przy czym ten drugi jest wybierany znacznie częściej. W przypadku leasingu operacyjnego to finansujący, czyli leasingodawca, ma prawo do dokonywania odpisów środka trwałego. W przypadku leasingu finansowego to leasingobiorca (przedsiębiorca) wpisuje samochód do ewidencji środków trwałych i na tej podstawie dokonuje odpisów amortyzacyjnych. Ich wysokość jest analogiczna jak dla samochodu kupionego za gotówkę, a przedsiębiorca może wybrać jedną z dostępnych metod amortyzacji.

Wartość początkową w przypadku środka trwałego, jakim jest samochód w leasingu finansowym, ustala się na podstawie ceny nabycia. Jest nią kwota należna zbywcy, czym, w przypadku leasingu, będzie suma rat kapitałowych, które podatnik zobowiązany jest uiścić w trakcie trwania umowy z leasingodawcą. Suma taka jest najczęściej wskazana w treści umowy. Wartość ta może zostać powiększona o koszty związane z zakupem, poniesione do dnia przyjęcia samochodu do użytkowania.

Samochody ciężarowe, czy te kupione za gotówkę, czy te w leasingu, również można amortyzować. Stawki są dla nich takie same jak w przypadku leasingu samochodów osobowych.