Cesja wierzytelności, zwana również przelewem, to inaczej przeniesienie praw i obowiązków przysługujących cedentowi (czyli wierzycielowi, zwanym zbywcą), na osobę trzecią, czyli cesjonariusza (nabywcę). Przelew odbywa się na podstawie umowy, która może być sporządzona w dowolnej formie. Jeśli jednak wierzytelność jest stwierdzona na piśmie, to umowa cesji również powinna być sporządzona pisemnie.

Przedmiotem przeniesienia może być każda zbywalna wierzytelność. Nie może być przedmiotem cesji wierzytelność osobista, związana bezpośrednio z osobą wierzyciela, np. odszkodowanie z tytułu uszkodzenia ciała. Jednak wynikające z niej roszczenia majątkowe mogą zostać przelane na osobę trzecią.

Jest to czynność prawna rozporządzająca, ponieważ na jej podstawie prawo podmiotowe (wierzytelność) zostaje przeniesione z jednego podmiotu (cedenta) na inny (cesjonariusza). Ważność cesji zależy od istnienia zobowiązania do dokonania przysporzenia w drodze przeniesienia wierzytelności, co czyni ją również czynnością prawną kauzalną. Umowa cesji może być odpłatna bądź nieodpłatna, w zależności od tego co ustalą strony.

Cedent ponosi odpowiedzialność za przysługująca mu wierzytelność, jednak nie ponosi odpowiedzialności za wypłacalność dłużnika, o ile nie wynika to bezpośrednio z umowy przelewu wierzytelności. Cesjonariusz powinien więc zabezpieczyć się odpowiednim zapisem w umowie, w takim przypadku, gdy dłużnik okaże się niewypłacalny, po wierzytelność będzie mógł zgłosić się do cedenta.

Umowa przelewu może być zawarta bez zgody dłużnika, o ile nie sprzeciwia się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu, albo właściwości zobowiązania. Umowa taka nie może również pogarszać sytuacji prawnej dłużnika. Cedent powinien o takiej zmianie poinformować dłużnika oraz wskazać nabywcę. Wynika to z przepisów kodeksu cywilnego. Dopóki bowiem zbywca nie zawiadomi dłużnika o przelewie spełnienie świadczenia do jego rąk będzie miało skutek wobec nabywcy, chyba że dłużnik wiedział o cesji w chwili wykonania zobowiązania.

Wskutek cesji wierzytelność przechodzi na nabywcę w postaci z chwili dokonania cesji, tym samym przechodzą na niego wszystkie prawa i obowiązki, w tym roszczenie o zapłatę odsetek, prawo do odstąpienia lub wypowiedzenia umowy, zwolnienia z długu, zmiany terminu płatności i miejsca spełnienia świadczenia.

Sytuacja dłużnika nie ulega zmianie. Musi on spełnić świadczenie do rąk nabywcy wierzytelności od chwili, w której został przez niego powiadomiony o przelewie. Dłużnikowi odtąd przysługują wobec nabywcy wszystkie zarzuty związane z wierzytelnością, np. naprawa lub wymiana wadliwej rzeczy.

Umowa cesji wierzytelności powinna zawierać:

• oznaczenie stron, ich imiona i nazwiska/nazwy, adresy, numery właściwego rejestru w przypadku osób prawnych,
• datę i miejsce zawarcia umowy,
• oświadczenie cedenta o tym, że wierzytelność mu przysługuje, wskazanie z jakiego tytułu,
• zapis o dokonaniu cesji wierzytelności z określeniem momentu przeniesienia wierzytelności,
• określenie ceny – jeśli umowa jest odpłatna,
• ewentualnie zapis o odpowiedzialności zbywcy w sytuacji niewypłacalności dłużnika.