Osoby zakładające własną działalność gospodarczą stają przed koniecznością podjęcia ważnych decyzji dotyczących prowadzenia firmy. Wiele z nich zastanawia się, czy rozliczanie podatku VAT jest obowiązkowe. Otóż niekoniecznie, ponieważ niektórzy przedsiębiorcy mogą skorzystać ze zwolnienia. W jakich sytuacjach jest to możliwe i dla kogo jest to dobre rozwiązanie?

Podatek od towarów i usług, czyli w skrócie VAT, zawarty jest w cenie zakupu produktu lub usługi. Jest to podatek pośredni, który obciąża ostatecznego nabywcę. W Polsce podstawowa stawka podatku VAT wynosi obecnie 23% (dane z 2023), a stawki obniżone wynoszą 0, 5 i 8 procent. Przedsiębiorca prowadzący niewielką działalność albo taki, który dopiero ją rozpoczyna, może skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT. Będzie to rozwiązanie korzystne dla jego końcowych klientów, a działalność może stać się dzięki temu bardziej konkurencyjna. Żeby jednak skorzystać ze zwolnienia z VAT, należy spełnić pewne warunki.

Zwolnienie z podatku VAT może przysługiwać przedsiębiorcy, który nie przekroczy w danym roku określonego limitu obrotów lub w związku z rodzajem świadczonych przez niego usług lub sprzedawanych towarów. W pierwszym przypadku mówimy o zwolnieniu podmiotowym, którego zasady określa ustawa o VAT. Artykuł 113 ust. 1 ustawy wskazuje, że w przypadku wartości sprzedaży netto w poprzednim roku podatkowym, która nie przekroczyła łącznie 200 000 zł, podatnik może skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT. Drugi przypadek dotyczy zwolnienia przedmiotowego, czyli zależnego od rodzaju prowadzonej działalności. Towary i usługi, które zwolnione są z podatku VAT, określa art. 43 ust. 1 ustawy o VAT, a także rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień. Są to usługi medyczne, finansowe lub edukacyjne. Przedsiębiorca, który zwolniony jest z podatku VAT, wystawia fakturę ze stawką „zw”.

Przedsiębiorca, który korzysta ze zwolnienia z VAT, nie musi składać deklaracji rozliczających VAT-7 lub VAT-7K, nie musi również składać plików JPK, dotyczy go jednak obowiązek prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży. Sposób prowadzenia takiej ewidencji nie został określony w ustawie o VAT, ale taki rejestr powinien zawierać co najmniej takie elementy jak liczba porządkowa, data sprzedaży towaru lub usługi, wartość sprzedaży, wartość sprzedaży narastająco oraz ewentualne dodatkowe informacje i uwagi. Jeśli przedsiębiorca w trakcie korzystania ze zwolnienia nie będzie prowadził ewidencji, Urząd Skarbowy naliczy podatek VAT na podstawie oszacowanej przez siebie sprzedaży podatnika. Przedsiębiorcy, którzy dopiero rozpoczynają działalność, w pierwszym roku prowadzenia firmy, mają obowiązek zarejestrowania się w Urzędzie Skarbowym, dopiero gdy ich obroty przekroczą 200 000 zł. Ważne, aby zbliżając się do tego limitu, dokonać rejestracji jako podatnik VAT czynny, zanim nastąpi sprzedaż, która spowoduje przekroczenie wskazanego limitu.