Unia Europejska, mimo iż powstała w idei wspólnoty, pozostawia swoim członkom autonomię w decydowaniu o wielu sprawach wewnętrznych. Jedną z nich jest kwestia opodatkowania. Unia w tym zakresie pozostawiła sobie jedynie furtkę umożliwiającą sprawowanie kontroli nad krajowymi systemami podatkowymi, w celu sprawdzania ich zgodności ze wspólnotowymi standardami. Ponadto taki nadzór umożliwia płynność swobodnego przepływu towarów, usług i kapitału, utrzymuje konkurencję na unijnym rynku w ryzach, zapobiega dyskryminacji pracowników, konsumentów i przedsiębiorców między państwami UE.

Ciężko jednoznacznie wskazać, czy polskie przepisy podatkowe z punktu widzenia podatników są korzystniejsze niż w innych krajach Unii. Wiadomo jednak, niemal bezsprzecznie, że polski system podatkowy jest jednym z najbardziej rozbudowanych i skomplikowanych systemów, a nieostre pojęcia i zapisy nieraz powodują problemy interpretacyjne. Aby jednak zyskać obiektywne spojrzenie na podatki w danym kraju, trzeba przedstawić tę kwestię w ujęciu tych najpowszechniej występujących, czyli od dochodów i od towarów i usług.

Podatek PIT dotyczy większości obywateli, ponieważ uiszczany jest od dochodów osób fizycznych. Obecnie w Polsce wynosi on 18%, a stawka ta obowiązuje do wysokości dochodu nieprzekraczającego kwoty 85 528zł w danym roku podatkowym. Po przejściu tej granicy podatek wzrasta do 32%. Jest to opodatkowanie na zasadach ogólnych, a podatnik może dodatkowo skorzystać z ulg, które są różne w zależności od okresu podatkowego. Ich zastosowanie może znacznie obniżyć wysokość opłaconego podatku, jednak ulgi nie przysługują każdemu.

Podatnik może więc wybrać z inną formę opodatkowania, tzw. ryczałt, którego stawka wynosi 8,5% podatku odprowadzanego od uzyskanego dochodu, jednak powstałego wyłącznie z tytułu działalności pozarolniczej, umów najmu, podnajmu, dzierżawy, jeśli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Ostatnim rozwiązaniem jest możliwość rozliczania się według stawki podatku liniowego, która obecnie wynosi 19% i jest niezmienna bez względu na wysokość osiągniętego dochodu. W przypadku podatku liniowego nie można jednak skorzystać z ulg podatkowych, więc nie dla każdego będzie on rozwiązaniem korzystniejszym.

Porównując Polskę do krajów znajdujących się na podobnym poziomie gospodarczym, okazuje się, że stawka podatku w naszym kraju jest stosunkowo wysoka. W Czechach wynosi ona bowiem 15%, w Bułgarii zaledwie 10% według zasad ogólnych, a podatnicy mają dodatkowo do wyboru stawkę liniową. Jednak biorąc pod uwagę dane z krajów wyżej rozwiniętych jak Włochy ze stawką 23%, czy Austrię, gdzie wynosi ona 36,5%, można by wysnuć teorię, że sytuacja podatników w Polsce nie jest najgorsza, a im bardziej rozwinięty kraj, tym wyższe stawki podatku PIT. Chociaż regule tej przeczy chociażby Francja, gdzie podatek wynosi 14% oraz Hiszpania ze stawką na poziomie 15%, chociaż ta druga od pewnego czasu boryka się z problemami gospodarczymi.

Ale nie są to jedyne dane jakie należy uwzględnić. W większości krajów istnieje bowiem kwota wolna od podatku, czyli określona wysokość dochodu, do której nie odprowadza się podatku. I tak w Polsce wynosi ona zaledwie 3.091 zł, co oznacza, że każdy, kto w danym roku podatkowym osiągnął dochód powyżej tej kwoty, zobowiązany jest do uiszczenia podatku dochodowego. Dla porównania w Finlandii wartość ta została określona na 15 600 euro, czyli w przeliczeniu według aktualnego kursu walut równowartość kwoty 65 832 zł. Na Angliku powstanie obowiązek podatkowy, gdy jego dochód przekroczy granicę ok. 41 336 zł, na Austriaku po przekroczeniu 45 00 zł. W tym ujęciu polski system podatkowy przedstawia się dość restrykcyjnie.

W zakresie niezbędnym do funkcjonowania unijnej polityki uczciwej konkurencji, dokłada ona wszelkich starań, by w miarę możliwości ujednolicić fundamentalne zasady systemów podatkowych krajów członkowskich. Tak też się stało w przypadku podatków od towarów i usług. Kraje UE mają więc obowiązek stosowania minimalnych stawek podstawowych i preferencyjnych podatku VAT, przy czym stawka podstawowa stosowana do większości towarów i usług nie może być niższa niż 15%, a stawka preferencyjna obejmująca towary i usługi uznane za szczególnie ważne społecznie w danym kraju, nie może być niższa od 5%. I tak 23% polskiego VAT`u przebija jedynie kilka krajów, w tym Węgry ze stawką 27%, Dania i Szwecja ze stawką 25% oraz Finlandia i Rumunia z 24%. Na tym samym poziomie VAT opłacają Grecy, Portugalczycy, i Irlandczycy, a niższy Francuzi, Niemcy czy Hiszpanie, a także Maltańczycy – 18% i Luksemburczycy z najbardziej konkurencyjną stawką w Unii wynoszącą zaledwie 15%.

Podatek dochodowy od osób prawnych, tzw. CIT, którego średnia dla Europy wynosi 20,67%, jest również bardzo zróżnicowany w zależności od kraju. Najwyższy jest na Malcie, w Belgii i Francji, wahając się od 35 do 33%, w Austrii, Danii czy Grecji wynosi 25%, 19% w Polsce, a na Litwie – 15. Bezkonkurencyjny jest jednak Cypr ze swoją dwunasto i pół-procentową stawką, nie bez powodu nazywany rajem podatkowym.